Марыя Дзмiтрыеўна была першым чытачом, слухачом, крытыкам твораў свайго мужа.
Колас заўсёды ёй першай чытаў толькі што напісаны верш або ўрывак з паэмы, аповесці. Ён вельмі цаніў заўвагі жонкі, лічыўся з яе думкай.
Руская па нацыянальнасці, сведчыць сын Даніла Міцкевіч, Марыя Дзмітрыеўна дасканала ведала і любіла беларускую мову, якая стала для яе роднай. Многім даказвала, што беларуская мова захавала больш ад старажытнаславянскай асновы, чым руская. У доме гаварылі па-беларуску, і яна часам папраўляла дзяцей у правільным вымаўленні слоў. Марыя Дзмітрыеўна ведала шмат беларускiх народных песняў, часта спявала "Ой, зацвiла ружа, белы цвет", "З гары па далiне галубы ляталi".
"Яна была чалавекам, поўным любові да людзей, - з цеплынёй адзначае Даніла Канстанцінавіч, - вельмі сціплай, нават самаахвярнай. Мама з вялікай любоўю і пяшчотай ставілася да нас, сваіх дзяцей, вучыла нас быць добрымі, сумленнымі, працавітымі".
Каханне Якуба Коласа і яго жонкі было вельмі моцным, чыстым, светлым і шчырым. Канстанцін Міхайлавіч і Марыя Дзмітрыеўна пранеслі яго праз усё жыццё...
Намала твораў прысвяціў Паэт сваёй каханай.
Вось адзін з іх.
М.Д.М.
Я радасці большай не ведаў бы ў свеце,
Каб толькі была ты здарова.
Ачуньвай жа, зорка, ачуньвай, мой квеце,
Пачуй маё шчырае слова!
Вясна пазірае з высокага неба,
У сонцавых косах іскрыцца.
З-пад снегу выходзіць знямелая глеба,
Расплюшчвае вочы крыніца.
I хата ўжо блізка, і лес наш духмяны
Пах смолак зычліва струменіць.
Няхай жа загояцца болі і раны
I сыдуць панурыя цені.
Вясна расчыняе наўсцяж аканіцы
I сцеле на дол аксаміты.
Зачэрпвай жа сілы з гаючай крыніцы,
З зямлі нашай, горам спавітай!
Распусціцца лісце на белай бярозе,
I ляжа прад намі шлях новы.
Дык рана яшчэ прыставаць у дарозе,
Не ўсе нашы сказаны словы.
Я радасці большай не ведаў бы ў свеце,
Каб толькі была ты здарова.
Ачуньвай жа, зорка, ачуньвай, мой квеце,
Пачуй маё шчырае слова!
21/ІІІ 1945
