“Жыві ж, красуй БССР!”
«Образование 1 января 1919 года Социалистической Советской Республики Белоруссия явилось началом становления национальной государственности. Впервые многовековое стремление нашего народа иметь собственное государство было реализовано на практике. Явление ССРБ изменило ход отечественной истории, дало старт славной летописи страны, позволило консолидировать нацию, сохранить самобытную культуру. С провозглашением Советской Белоруссии граждане обрели свободу, стали хозяевами на своей земле, получили шанс на суверенный путь», - адзначыў у звароце да ўдзельнікаў Рэспубліканскага круглага стала «Исторический путь Советской Беларуси», які адбыўся ў Нацыянальнай акадэміі навук, Беларусі Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка.
Якуб Колас усё жыццё самаахвярна служыў сваёй Бацькаўшчыне, роднаму народу. І адгукаўся на самыя важныя падзеі ў сваіх творах. Да 10-й гадавіны стварэння БССР ён напісаў аднайменны верш.
Да 10-й гадавіны БССР
Быў час — стаіўшыся знямела
Між пустак, пушчаў і балот,
Ты ў занядбанні быў, народ,
Твая зямля імя не мела,
Арлы клявалі тваё цела,
Кружыўся погані тут злёт.
Хаўрус паноў, ксяндзоў хлуслівы
Снаваў тут кросны павуцця
Ды зводзіў з ісціны-пуця,
І дар суліў табе ілжывы
Пад вэксаль жульніцкі, фальшывы,
І не даваў табе жыцця.
І ксёндз і поп даўгавалосы
Не раз узважвалі твой лёс,
А ты ярмо сваё ўсё нёс,
Хадзіў расхлістаны і босы,
Прыбіты, цёмны, безгалосы —
Ў людской сямʼі прыблудай рос.
І ты хоць меў сваё аблічча,
Ды быў слуга ў сваім краю,
І мову родную тваю
Не йначай звалі, як мужычай,
І скарб твой лепшы — слова, звычай
На здзек давалі халую.
Ды час прабіў. Дыхнула бура,
Пранёсся ўвосень грозны шквал,
Ўсё дачыста змёў перавал,
Не ўседзеў цар у сваіх мурах;
Як прусакі ў шпарах, пячурах,
Схаваўся ксёндз і поп-капрал.
Паны разбегліся, як мышы,
Каб зноў зашыцца дзе пад шчыт…
Плыві на Віслу, панскі плыт!
Няхай нянавісцю пан чмыша —
Працоўны сам закон тут піша
І сам свой ладзіць дабрабыт.
Былы нявольнік і падданы,
Ты вольным стаў, наш край, цяпер,
К жыццю Кастрычнікам прызваны.
Жыві ж, красуй, БССР!
1928
А ў 1939-м у друку выходзіць верш “БССР”
БССР
На шырокім раздарожжы
Між двух розных светаў
Лёг наш даўні край прыгожы,
Родны край Саветаў.
Эй, таварышы, братва!
Будзем край наш вартаваць.
Глянь, па ўсёй нашай старонцы —
Ад Дзвіны да Пцічы —
Як зычліва свеціць сонца
Ў сталінскім абліччы.
З імем Сталіна ўпярод
Ідзе смела наш народ.
Уплылі нядоля, гора,
Ліха беззваротна,
Нам дарожанькі ў прасторы
Леглі, як палотны.
Куды поглядам ні кінь,
Многа ясных далячынь.
Змрочны Захад з чорнай ночы
Скрыва косіць вокам,
Як да шчасця люд рабочы
Ідзе звонкім крокам.
Ты, фашыст, не паглядай
І на край наш не ківай.
Мы трымаем на старожы
Вуха, зрок відушчы,
І начніц ліхіх, варожых
Не ўратуюць пушчы.
У нас чуткі вартавы,
Зоркі, смелы, баявы.
А палезе сіла ўражжа,
Нязваная ў госці,
На парозе трупам ляжа,
Зложыць свае косці.
Ёсць у нас з чым ваяваць,
Знаем, чым пачаставаць.
Не цячы Дняпру і Сожу
Ў нямецкае мора,
Не таптаць назе варожай
Нашых ніў, прастораў.
Беларускі наш фарпост
Лютым ворагам — пагост.
4/IV 1939